Szlachetne dworki na Nowogródczyźnie

Szlak: Nowogródek (zwiedzanie galerii sztuki K. Kaczana, Dom Muzeum. A. Mickiewicza, kościół Farny, ruiny zamku (animacja)) – jezioro. Litówka (spektakl teatralny) – Wsielub (majątek O.Rurków, kościół św. Kazimierza) – wieś Wiereskowo  (dwór Brachockich) – Lubcza (Zamek lubczański) – wieś Szczorsy (dwór Chreptowicza)

Długość: 85 km.

Czas trwania: 8 godzin

Nowogródek

Zwiedzanie galerii K. Kaczana, Dom Muzeum A. Mickiewicza, Kościół Farny

Jezioro Litówka

Animacja „Na ziemi legendarnej Litwinki”

Wsielub

Wsielub nie może nie spodobać się. Już na obrzeżach wsi można zobaczyć kościół zbudowany w 15 wieku i jest uważany za najstarszy zachowany kościół katolicki na Białorusi. Na początku był pod wyzwaniem św. Andrzeja – na cześć założyciela, kijowskiego gubernatora i właściciela Wsielubia Andrzeja Newierowicza. W 1576 r. Świątynia została przekształcona w sbór kalwinistyczny, a w 1642 r. została zwrócona katolikom. Od tego czasu kościół jest znany jako świątynia św. Kazimierza. Ten pomnik architektury gotyckiej nie ma analogów nie tylko na Białorusi, ale także na Litwie i Łotwie. Znana tylko jedna świątynia tego stylu – w Estonii. Na początku lat 90-ch został odbudowany dzięki wysiłkom miejscowych katolików.

We Wsielubiu znajduje się duży park założony w 18 wieku, kościół prawosławny, kaplica, grobowiec rodziny hrabiego O’Rourki, ostatniego właściciela majątku. Park zajmuje powierzchnię 11 hektarów, składa się z krajobrazowej i regularnej części. Można spacerować wzdłuż pięknych alejek i polan, zrelaksować się nad brzegiem sztucznego jeziora.

WERESKOWO

Wiereskowo ma starożytną historię. Tutaj archeolodzy odkryli rzymskie monety! Obecnie znajdują się w Muzeum Archeologicznym w Warszawie. Historycy uważają, że monety przybyły tutaj w czasie, gdy był czynny „bursztynowy szlak” z Imperium Rzymskiego do  krajów bałtyckich wzdłuż Dniepru i Niemna. Na początku XVI wieku majątek Wiereskowo był własnością przedstawiciela starożytnej litewskiej rodziny Więcława Niemirowicza, który oddał w prezencie swojej córce Anastazji – żonie wojewody połockiego Mikołaja Hlebowicza.

W XIX wieku Wiereskowo należało Prezydentowi Miejskiego Nowogródzkiego Sądu Tomaszowi Dybowskiemu. W połowie XIX wieku majątek był własnością Marszałka nowogródzkiego Władysława Brohockiego. Podczas powstania w latach 1863 – 1864 majątek w Wiereskowie zamienił się w schronienie dla powstańców i magazyn żywności. Kiedy Władysław został wygnany na Syberię, żona Helena wyruszyła za nim. W 30-ych latach XX wieku tu został zbudowany Dom Ludowy.

LUBCZA

Zamek Lubczański jest jednym z ostatnich zabytków tradycyjnego budownictwa zamkowego na Białorusi. Jego budowa rozpoczęła się w 1581 r. i zakończyła się na początku XVII wieku. Mury zamku zostały wzniesione na wysokim brzegu Niemna. Z trzech stron był otoczony fosą o szerokości do 30 m i głębokości do 7-10 m. Masywne trójwarstwowe wieże są podobne do wież zamku Mir. Na zamku był drewniany pałac, a później kamienny pałac.

Od 1574г. Lubcza należała do Jana Kiszki, protestanckiego wierzącego, który założył tutaj katedrę protestancką. Po śmierci J. Kiszki majątek przeniesiono do Radziwiłłów. Katedra stała się kalwinistką, w niej w pierwszej połowie XVII wieku działała największa drukarnia na Białorusi, która opublikowała około 100 publikacji.

W tych wydaniach zastosowano nowe formy, m.in. grawerowanie na miedzi.

Teraz Lubcza jest miasteczkiem, choć kilka dziesięcioleci od 1939 r. było centrum rejonu lubczańskiego. Jest przychodnia, szpital, kino, przedsiębiorstwa  przemysłowe. W pobliżu znajduje się rzeka Niemen

W szkole można zwiedzić ciekawe muzeum – Ludowe Historyczno-Krajoznawcze.

Szczorsy

Szczorsy  są znane jako majątek Chreptowiczów. Tutaj podkanclerz WKL hrabia  Joachim Litawor Chreptowicz  w latach 1770-1776. wybudował kamienny pałac według  projektu włoskich architektów J.Sakko i K.Spamani, który stał się centrum całego zespołu dworskiego i parkowego. Później dobudowano skrzydło. Za pałacem rozciągał się park angielski o powierzchni 40 ha, z sześcioma stawami. W majątku znajdowała  się najbogatsza biblioteka, która liczyła  w środku Х_Хв. ok. 20 tys. książek w różnych językach, starożytnych rękopisów, map geograficznych, archiwum. Tu we właściwym czasie pracował słynny naukowiec i pisarz: I. Lelevel, I. Daniłowicz, M. Poczobut-Odlanicki, A. Mickiewicz, J. Czeczet, W.Syrokomla.

W 1914 r część biblioteki przez  spadkobierców I. Chreptowicza została przekazana na Uniwersytet w Kijowie, znacznie spłonęło  pod czas pierwszej wojny światowej. Podczas tej wojny centralne i wschodnie budynki pałacu zostały poważnie zniszczone, a teraz pozostały tylko fundamenty. Budynek biblioteki został zachowany. Pod koniec XX wieku. Przy wejściu do majątku powstały przedsiębiorstwa przemysłowe i budynki gospodarcze. W Szczorsach znajduje się kościół prawosławny Dmitriewski.