Religia

Walówka

We wsi Walówka znajduje się prawosławny kościół Piotra i Pawła (do 1830 r. – kościół katolicki). W świątyni znajduje się kilka starożytnych ikon, a dwupoziomowy drewniany ikonostas jest ozdobiony pozłoconymi rzeźbami. Ikonostas cerkwi przywieziono w latach dwudziestych z katedry Świętego Aleksandra Niewskiego w Warszawie, który został zniszczony w 1926 roku. Ikony dla katedry w Warszawie zostały namalowane przez Wasniecowa.

W szkole znajduje się Muzeum Historyczno – Krajoznawcze Walówskiego regionu, który zawiera szereg rzadkich dokumentów i gdzie można dowiedzieć się o historii regionu i jego mieszkańcach. Na terenie szkoły można również odwiedzić park-dendrarium. Park został założony w 1960 roku. Dziś w parku rośnie około stu gatunków drzew i krzewów.

W pobliżu Walówki jest góra Radohoszcza. Starożytne grodzisko, pochodzące z wczesnej epoki żelaza i ery Rusi Kijowskiej, wznosi się 20 metrów nad rzeką Niowda. Do roku 1939 w pobliżu był dwór Czombrów – miejsce urodzin  matki Adama Mickiewicza. Przetrwała kaplica ostatnich właścicieli Karpowiczów.

Wsielub

We Wsielubiu pozostały resztki dworu parkowego  XVIII- XX wieku, którego historia jest ściśle związana z losem hrabiostwa O’Rurków.

O’Rurkowie – byli przedstawicielami irlandzkiego arystokratycznego rodu. W 18 wieku byli na służbie u cesarzowej Elżbiety Pietrownej. Wiadomo jest, że Józef O’Rurk, ostatni właściciel posiadłości, zasłynął w rosyjsko-tureckiej wojnie, a w czasie wojny z Napoleonem w 1812 roku, pokonał awangardę Generała Mora, przesladując Francuzów z Puszczy Białowieskiej  aż do Brześcia. Hrabiostwo O’Rurków posiadali Wsielub do 1939 roku.

Kościół św. Kazimierza (1413 – 1433) jest najstarszym kościółem czynnym na terenie dzisiejszej Białorusi. W pobliżu kościoła na cmentarzu znajduje się kaplica, grobowce O’Rurków.

We Wsielubiu  czynna jest również  cerkiew  św. Michała (1838 – 1840).

Lubcza

 

Lubcza położona nad brzegiem Niemna. Prawdopodobnie w  końcu XV lub początku XVI wieku  Lubcza  należała do Hreptowicza, a potem Gasztolda, Kiszki, Radziwiłła (od 1606).

Do tej pory został zachowany zamek w Lubczy. Zamek Lubczański jest jednym z ostatnich zabytków tradycyjnego zamku na Białorusi. Jego budowa rozpoczęła się w 1581 r., a zakończyła się na początku XVII wieku.

Cerkiew Św. Ilii. Zgodnie z dostępnymi informacjami  w 1798 r. spalono drewnianą cerkiew. W 1840 r. odbudowano nową drewnianą cerkiew  w kształcie krzyża za pieniądze miejscowego właściciela Witgiensztejna.

W Lubczy został urodzony  utalentowany kompozytor Mikołaj Nabokow (kuzyn słynnego pisarza Wladzimira Nabokowa), folklorysta Salomon Rysinski – pierwszy znany człowiek, którzy nazywał siebie Białorusinem a swój kraj – Białorusią. Sofia Chodasz-Groisman, urodzona w Lubczy, perfumy odkryte przez nią znane w świecie. Sprzedaży „Trésor”  przekroczyły nawet legendarną „Chanel nr 5” .

 

Szczorsy

W 1770 wybitny działacz polityczny i społeczny I. Chreptowicz założył  w  Szczorsach zespół pałacowo-parkowy, w którym pracowali najlepsi architektowie z Włoch i Francji. On też założył w swoim majątku bibliotekę, gdzie było przechowywano około 10000 tomów dzieł słynnych filozofów, klasyków greckich i rzymskich, wybitne dzieła włoskiej i francuskiej literatury klasycznej. Obecnie książki z biblioteki  są przechowywane w Kijowie, Moskwie, Petersburgu, Krakowie, Warszawie.

Na obrzeżach wsi jest gospodarstwo „Murowanka Chreptowiczów”. Zbudowana z czerwonej cegły „Murowanka”  z daleka przypomina zamek.

W cerkwi  św Dmitrija Sołunskogo  jest przechowywana cudowna ikona  wielkiego męczennika Dmitrija Sołunskogo,  na ornacie której jest wybita data – 1386. Tradycja mówi, że tę ikonę ofiarował świątyni  jeden z założycieli rodu Chreptowiczów.

Meczet w Łowczycach

Meczet został wzniesiony w 1688 roku. Został zbudowany z drewna i był wielokrotnie odnawiany. W 2002 roku został przebudowany. Znajduje się na cmentarzu, gdzie jest pochowany muzułmański święty Kontuś, który w swoim życiu miał cudowne moce. Legenda mówi o możliwościach Kontusa w jednej chwili, przenoszenia się  z Łowczyc  do Mekki.

Cerkiew Wniebowstąpienia w Ławryszewo

Nazwa wsi pochodzi od słowa „Ławra”, bo od dawna  znajdował się tu znany w całej okolicy klasztor – jedno z centrum kulturalnych i religijnych na Białorusi, w  którym były pisane kroniki.

Cerkiew Wniebowzięcia NMP została zbudowana w 1756 roku (według innych źródeł w 1798), wykonana  z drewna, jako świątynia ławryszewskiego klasztoru. W pobliżu cerkwi w latach 1775-1780 znajdowały się dzwonnica, budynek mieszkalny, mały murowany budynek, w którym mieściła  się biblioteka. Biblioteka liczyła około 500 tomów.

 Św. Jelisiejewski Ławryszewski Klasztor męski w Gniesiczach

Klasztor jest jednym z najstarszych klasztorów na Białorusi. Powstał około roku 1225. Z biegiem czasu  stał się Ławrą w której Czcigodny Jelisieusz był pierwszym opatem. Około 1250 r. mnich Jelisieusz został zabity przez jego młodego sługę. Czcigodny został kanonizowany przez Metropolitę Józefa Soltana na Soborze w Wilnie w 1514 roku. W XIII w. klasztor był centrum kroniki na Białorusi. Około 1329 dla Ławryszewskiego klasztoru została napisana ręcznie Ewangelia – pomnik białoruskiego księgopisania która jest obecnie przechowywana w bibliotece Czartoryskich w Krakowie. Przez wieki klasztor widział zarówno sławę, jak i zapomnienie. Dzisiaj klasztor został odrodzony i funkcjonuje ponownie.

Kościół Przemienienia Pańskiego

Kościół został zbudowany przez wielkiego  księcia litewskiego Witolta pod koniec XIV wieku w stylu gotyckim. W 1422 roku król Polski Jagiełło z  i księżna Sofia Holszanska wzięli tam ślub, który posłużył pocątkiem wielkiej dynastii jagiellońskiej.  W tym kościele w lutym 1799 roku został ochrzczony Adam Mickiewicz. W kaplicy kościoła znajduje się sarkofag ze szczątkami 11 sióstr-męczeniczek nazaretanek, rozstrzelanych przez hitlerowców w 1943 roku i beatyfikowanych w 2000 r. Świątynia jest czynna.

Cerkiew Świętych Borysa i Gleba

Zbudowana na miejscu starożytnej świątyni XII w. Fragmenty fundamentów starożytnej świątyni z XII wieku przetrwały do ​​naszych czasów. Od  1317 r. była katedrą Metropolii Litewsko-Nowogródzkiej. W latach 1517-1519, zamiast starej, wybudowano nową ceglaną świątynię.

Od drugiej połowy XVIII w. do 1915 r. w świątyni  znajdował się przeniesiony słynny  obraz Matki Boskiej z cerkwi zamkowej .

Świątynia jest czynna.

Cerkiew Św. Mikołaja

Została zbudowana w 1780 roku jako kościół zakonu Franciszkanów. W 1846 r kościół został przekształcony w cerkiw prawosławną. Pomnik architektury barokowej z elementami pseudo-bizantyjskiego stylu. Po odrodzeniu diecezji nowogródzkiej w 1992 r. cerkiew staje się katedrą.

Świątynia jest czynna

Kościół Św. Michała Archanioła

Czynny. Został założony w 1624 r. jako kościół zakonu dominikanów. Współczesny wygląd nabył na początku XVIII wieku. Pomnik architektury barokowej z elementami klasycyzmu. W pobliżu, w klasztorze, który nie przetrwał, działała szkoła dominikańska, w której uczył się A. Mickiewicz.

Meczet

Nowoczesny budynek zamiast poprzedniego meczetu został zbudowany w 1855 roku. Po zakończeniu II wojny światowej był nieczynny. Ponownie otwarty w latach 1997.