Obraz Matki Boskiej Nowogródzkiej istnieje w dwóch interpretacjach – prawosławnej i katolickiej.
W cerkwi świętych Borysa i Gleba znajduje się prawosławna cudowna ikona Matki Boskiej Nowogródzkiej. Obraz katolicki znajduje się w kościele Przemienienia Pańskiego (Farnym).
Według znanych informacji oryginał prawosławnej ikony Matki Boskiej Nowogródzkiej został skopiowany z wizerunku Matki Boskiej Elecko-Czernigowskiej i w 1138 (1139) przywieziony do Nowogródka przez wielkiego księcia kijowskiego Jaropełka, prawnuka wielkiego księcia Jarosława Mądrego. Ikona została pierwotnie umieszczona w cerkwi zamkowej. Stąd druga nazwa ikony – „Zamkowa”. W wieku XIV ikona została wywieziona przez krzyżaków, ale później wróciła do miasta. Ikona przez długi czas znajdowała się w kościele św. Borysa i Gleba. W 1915 roku, podczas I wojny światowej, podczas ewakuacji kosztowności ikona została wywieziona do Rosji, po czym jej ślady zostały całkowicie zatracone. Dziś w kościele św. Borysa i Gleba znajduje się kopia tej ikony.
W 2019 roku w cerkwi Świętych Kiryła i Miefodiego w Nowogródku pojawiła się kopia Matki Boskiej Nowogródzkiej, napisana przez malarza ikon Aleksandra Sołdatowa z regionu korelickiego i podarowana świątyni przez rodzinę Wojtowiczów.
A w kościele Przemienienia Pańskiego (Farze) znajduje się obraz na płótnie, ozdobiony metalową szatą. Obraz ten uważany jest za kopię z drugiej połowy XVIII wieku, wykonany z oryginału, który zginął w pożarze kościoła w 1751 roku. Odrestaurowany i zbadany w Warszawie.
Oryginał przywieziony do Wilna w 1615 r. przez żołnierza, który wywiózł z Wiaźmy podczas wojny między Rzeczpospolitą a Rosją w latach 1609-18. Następnie przekazał obraz rodzinie Bogutskich, a od nich obraz dostał się K.Procławskiemu, kanonikowi katedry wileńskiej. W domu kanonika obraz zasłynął 54 cudami.
17 grudnia 1662 r. obraz został uroczyście przeniesiony do kościoła jezuickiego w Nowogródku, gdzie w ciągu 20 lat odnotowano 20 kolejnych cudów. W 1710 r. obraz został wpisany na listę cudownych obrazów Matki Boskiej znanych w Europie. W Nowogródku wierzą, że to właśnie przy tym obrazie został uzdrowiony pięcioletni Adam Mickiewicz, kiedy wypadł przez okno i przestał oddychać …
